در هنگام خرید تلویزیون و به صورت کلی هر نوع صفحه نمایشی، به احتمال زیاد با عبارتی به نام پنل تلویزیون برخورد کرده اید. پنل تلویزیون قسمتی از صفحه نمایش است که چیدمان زیر پیکسلها بر روی این قسمت صورت می گیرد. در واقع می توان گفت پنل یک تلویزیون مهمترین قسمت آن به شمار می آید و عناوینی از جمله IPS و VA را به خود اختصاص می دهد. البته در تلویزیونهای قدیمی تر از پنل TN استفاده می شد، اما امروزه این پنل بیشتر در مانیتور کامپیوترها مورد استفاده قرار می گیرد و در تلویزیونها بیشتر از دو پنل IPS و VA استفاده می شود. در هر حال هر صفحه نمایش از یک پنل خاص برای به تصویر کشیدن رنگها استفاده می‌کند و هر یک از این سه مدل هم ویژگیهای خاص خود را دارند. در واقع نمی‌توان گفت که کدام بهتر است، زیرا هر کدام در یک بخش به خصوص عملکرد متفاوتی از خود نشان می‌دهند. در این چکیده قصد داریم شما را با ویژگیهای پنلهای صفحه نمایش و اینکه هر کدام چه خصوصیاتی دارند و برای چه کاری مناسب هستند آشنا کنیم.
پنل IPS
پنل IPS یکی از معروف ترین پنلهای صفحه نمایش است که از آن بر روی موبایل، لپ‌تاپ، مانیتور و تلویزیونهای خانگی استفاده می‌شود. IPS مخفف عبارت In-Plane Switching بوده و مهم ترین ویژگی آن مربوط به دقت رنگهای آن می‌شود. پنل IPS دقت رنگ بسیار بالایی دارد و در مانتیورهای حرفه‌ای که طراحان گرافیک از آنها استفاده می‌کنند، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته بر روی سایر محصولات رده بالا نیز شرکتها سعی می‌کنند از این پنل استفاده کنند. دقت رنگ بسیار خوب این پنل باعث افزایش قیمت آن نسبت به سایر پنلهای صفحه نمایش نیز شده است. زاویه دید نیز یکی دیگر ویژگیهای مهم این پنل است. چیدمان زیر پیکسلها در این پنل به صورت افقی بوده که میزان پراکندگی نور در آن بسیار کم می باشد، از این رو زوایه دید بسیار خوبی دارند و از هر زاویه ای که به صفحه نمایش پنل IPS نگاه کنید، غلظت رنگها دستخوش تغییر نخواهد شد. آزمایشات نشان داده که در اکثر تلویزیونهای با پنل IPS زاویه دید 36 درجه بوده است. یعنی تا زاویه 36 درجه هیچ گونه تغییر و کاهشی در میزان درخشندگی تصاویر مشاهده نمی شود؛ کما اینکه در تعدادی این رقم به 50 درجه هم رسیده است. اما این پنل در مقایسه با پنل VA از درخشندگی کمتری برخوردار بوده و همچنین کنتراست در پنل VA بیشتر از پنل IPS می باشد. بی اهمیت نخواهد بود اگر بدانید پنل IPS به پنل ضد ضربه نیز شناخته می شود، زیرا چیدمان زیرپیکسلها در این پنل به گونه ای است که در مقایسه با سایر پنلها در برابر ضربه مقاوم تر است و نیز می تواند یکی از دلایل محبوبیت پنل IPS باشد.
پنل VA
در یک جمله می‌توان پنل صفحه نمایش VA را به‌عنوان ترکیب ویژگیهای مثبت پنل IPS و TN معرفی کرد. VA مخفف عبارت Vertical Alignment است. دقت رنگ آن نسبت به پنل TN بسیار بهتر بوده و اما در مقایسه با IPS کمی ضعیف تر است. اما برای مثال یکنواختی رنگ سیاه (Black Uniformity) آن نسبت به IPS بیشتر بوده و می‌توان رنگ مشکی عمیق‌تری و یکنواخت تری را مشاهده کرد. علاوه بر این مورد، نسبت کنتراست تصویر هم در مقایسه با پنل IPS بسیار بهتر بوده و در بازه 3000:1 تا 6000:1 است که این مقدار برای یک پنل IPS مقدار 1000:1 است. تنها رقیب این نسبت کنتراست، تلویزیونهای OLED هستند. زیرا آنها به هنگام تولید رنگ سیاه مطلق، کاملا خاموش می شوند و به همین دلیل از عمیق ترین کنتراست نیز برخوردار هستند. البته زاویه دید در پنل VA به میزان 20 درجه نشان داده شده است، در صورتی که همان گونه که در بالا نیز به آن اشاره شد اکثر تلویزیونهای IPS دارای زاویه دید 36 درجه می باشند. زمان پاسخ‌گویی در پنل VA از دو پنل IPS و TN بیشتر بوده و این به معنای این است که برای تجربه حرفه‌ای بازی چندان توصیه نمی‌شود.
پنل TN
پنل TN یا Twisted Nematic یکی از پر استفاده ترین پنلهای صفحه نمایش است. از این پنل در بسیای از لپ‌تاپهای میان‌رده استفاده می‌شود. دلیل پرکاربرد بودن این پنل در ابتدا قیمت پایین آن است. از همین رو بسیاری از شرکتها برای پایین آوردن هزینه نهایی محصول خود از پنل TN استفاده می‌کنند. اما پایین بودن قسمت به معنای بی‌کیفیت بودن آن نیست. یکی از مهمترین ویژگیهای پنل TN پشتیبانی از Refresh Rate یا همان سرعت نوسازی بالای 60 هرتز است. Refresh Rate به مدت زمان تغییر یک تصویر به تصویر دیگر یا همان فریم به فریم دیگر گفته می‌شود. این مقدار هم با واحد فریم بر ثانیه (Frame Per Second) یا همان FPS نمایش داده می‌شود. رفرش‌ریت بالای 60 در پنلهای صفحه نمایش TN به‌شما این اجازه را می‌دهد که در هنگام تجربه بازیهای ویدیویی روان ترین تصویر را داشته باشید. مانیتورهای مخصوص بازی یا حتی لپ‌تاپهای گیمینگ برای ارائه رفرش‌ریت بالاتر از 60 (تا 120 و 144 هرتز) معمولا از پنل TN استفاده می‌کنند. در هنگام تجربه بازی با کیفیت عالی، رفرش ریت بالا بسیار اهمیت دارد تا بتوانید بازی خود را با نرخ بالای 60 فریم بر ثانیه تجربه کنید. علاوه بر رفرش‌ریت، زمان پاسخ‌گویی مانیتورهای با صفحه نمایش TN بسیار کمتر از IPS و VA است. از همین رو می‌توان گفت که پنل صفحه‌نمایش TN یک پنل ایده‌آل برای علاقه‌مندان به‌بازی‌های ویدیویی است. همچنین برای پردازش اطلاعات سه بعدی نیز رفرش‌ریت بالا به‌کار شما خواهد آمد. اما در کنار این ویژگیهای مثبت لازم است ایرادات این پنل را هم با هم بررسی کنیم. دو ایراد می‌توان به TN گرفت. اول دقت رنگ پایین‌تر نسبت به IPS و دوم زاویه دید محدود و به همین دو دلیل نیز از کاربرد این پنل تا حدودی در تلویزیونها کاسته شده است.
کلام آخر
با توجه به اینکه امروزه در تلویزیون از پنلهای IPS و VA بیش از پنل TN استفاده می شود، با مقایسه این دو پنل نمی توان یکی را بر دیگری ترجیح و برتری داد. زیرا هر کدام از این پنلها اهداف خاصی را دنبال می کنند و بسته به موقعیت و محیطهای استفاده از نمایشگرها، انتخاب تلویزیون می تواند متفاوت باشد. اما در حالت کلی می توان نکات زیر را بیان کرد تا در هنگام انتخاب و خرید تلویزیون دچار سردرگمی نشویم:
♦ IPS دقت رنگی خوب را در زوایای مختلف نگه می دارد اما دارای نسبت کنتراست ضعیفی است.
♦ اگر یکی از طرفداران بازی هستید و کلا زمان زیادی را با تلویزیون به بازی اختصاص می دهید پس حتما تلویزیونی با پنل IPS انتخاب کنید.
♦ اگر تلویزیون را برای یک محیط روشن می خرید و بصورت گروهی به تماشای تلویزیون می نشینید برای اینکه تک تک افراد یک تجربۀ عالی از تماشای تلویزیون داشته باشند حتما سراغ IPS بروید چراکه زاویه دید IPS از VA بسیار بهتر است.
♦ اگر جزئیات و کیفیت تصویر برایتان مهم است حتما VA را انتخاب کنید چون همانطور که گفتیم کیفیت و دقت تصویر VA به مراتب از IPS بهتر است. VA نه تنها رنگهای عمیق تر و کنتراست بهتری ارائه می دهد؛ تجربۀ مشاهدۀ عالی در اتاقهای تاریک را نیز برایتان به ارمغان می آورد.
