فناوری های صوتی به کار رفته در تلویزیون | کیفیت صدای تلویزیونها

تلویزیون جز ابزارهای صوتی و تصویری دسته بندی میشود، همانطور که در مطالب قبلی گفته شد کیفیت تصویر در تلویزیونها با هم  میتواند بسیار متفاوت باشد، خواه دو تلویزیون دارای یک رزولوشن مثلا 4K باشند. در مورد سیستم صوتی چطور؟ آیا مانند تصویر تلویزیونها، از لحاظ صوتی باهم متفاوت می باشند یا نه؟ برای جواب دادن این سوال و دیگر سوالاتی که احتمالا برای شما در زمینه سیستم صوتی داخلی تلویزیون  پیش آمده، تا انتهای مطلب با ما باشید.

فرمت صوتی

شما  حتما در مورد MP3 شنیده اید، اما در مورد AAC ،FLAC ، OGG یا WMA چه می دانید؟ چرا این همه قالب فایل صوتی وجود دارد ؟

صدای غیر فشرده متشکل از امواج صوتی واقعی می باشد که بدون پردازش بیشتر ضبط و به قالب دیجیتال تبدیل شده اند. در نتیجه، فایلهای صوتی فشرده نشده دقیق ترین و با کیفیت ترین در نوع خود هستند اما فضای دیسک زیادی را اشغال می کنند یا حتی بیشتر کابلهای صوتی امکان انتقال این همه داده و اطلاعات را ندارند ( حدود 34 مگابایت در هر دقیقه برای استریو 24 بیتی)، برای رفع این مشکل فرمت هایی وجود دارند که میتوان هر کدام صدا را باکیفیت متفاوتی  فشرده و ذخیره کنند( البته تعدادی هم صدا را با کیفیت اصلی و بدون فشرده سازی ارائه میدهند). تلویزیون اگر فرمتی را پشتیبانی نکند قطعا نمی توانید صوت فایل را گوش کنید. اکثر تلویزیون ها در این زمینه مشکلی ندارند و میتوانند بیشتر فرمت های صوتی رایج از جمله (MP3 – AAC – WAV – PCM و …) را ساپورت کنند و در این زمینه مشکلی برای مخاطب به وجود نمی آید.

تفاوت عمده سیستم صوتی تلویزیون ها در فناوری های پیشرفته ی فراگیر، است که هر شرکت در تلویزیون های خود بکار میبرد. در اینجا نبردی بین استاندارد DTS  و DOLBY در جریان است.

صدای فراگیر:

تکنیکی برای  افزایش غنی سازی و عمق صدا با استفاده از چندین کانال صوتی متشکل از بلندگوهایی است که شنونده را احاطه می کنند (کانال های فراگیر). اولین کاربرد آن در سینماها بود. صدای فراگیر یک یا چند کاناله از بلندگوهایی به طرف یا در پشت شنونده گفته میشود، که قادر به ایجاد صدا از هر جهت هستند (برای تقویت و افزایش کارایی صدای فراگیر، پخش شده توسط بلندگوهای داخلی تلویزیون، معمولا از سینما خانگی و بلندگوهای اضافی کمک گرفته می شود).

در این مطلب، برخی از فرمت های رمزگشایی و پردازش صوتی را که در مشخصات فنی تلویزیون خود پیدا خواهید کرد، لیست  کرده ایم و جزئیات مربوط به نوع استفاده از آنها را ارائه داده ایم.

ممکن است علاوه بر موارد ذکر شده، با قالب های صوتی دیگری نیز روبرو شده باشید، اما این لیست شامل رایج ترین و پرکاربردترین نوع فرمت های صوتی فراگیر در تلویزیون است.

درست مانند فرمت های صوتی که قبلا بحث شد، فرمت های صدای فراگیر دارای تنوع زیاد میباشند. دو فرمت از این استاندارد که توسط طیف گسترده ای از سیستم های صوتی و تصویری از جمله تلویزیونها پشتیبانی می شود DTS و Dolby Digital  میباشند. صدای DTS در مقابل دالبی موضوعی است که به شدت مورد بحث است. برخی از متخصصان معتقدند DTS قادر است کیفیت صدای بهتری نسبت به صدای دالبی دیجیتال ارائه دهد و تعدادی دیگر دالبی را برتر میدانند.

این استدلال احتمالاً به این دلیل مطرح می شود که صدای فراگیر DTS معمولاً به نسبت دالبی، کمتر فشرده میشوند. برخی دیگر معتقدند که Dolby Digital بسیار پیشرفته تر است و کیفیت صدای آن نیز بالاتر است. در دفاع از خود، دالبی معتقد است که نوع رمزگذار فایل صوتی آنها کارآمدتر است و بنابراین می تواند با نرخ بیت پایین تری صدای بهتر ارائه دهد. بنابراین کدام یک از این دو قالب صوتی برتر است؟

شرکت DOLBY

آزمایشگاه های دالبی توسط ری دالبی (2013-1933) در لندن، در سال 1965 تاسیس شد. در همان سال، او سیستم کاهش صدای دالبی را اختراع کرد، نوعی پردازش سیگنال صوتی برای کاهش صدای خش خش پس زمینه در ضبط های نوار صوتی آن زمان. آزمایشگاه دالبی استانداردهای رمزگذاری صدای فراگیر را ارئه کرده است که جدیدترین آن  تکنولوژی بی رقیب DOLBY ATMOS میباشد.

انواع رمزگذاری صوتی / فشرده سازی شرکت دالبی

Dolby Digital (همچنین به عنوان AC-3 شناخته می شود) یک قالب فشرده سازی صوتی است. این از تنظیمات کانال از یک تا شش کانال پشتیبانی می کند (که به عنوان “5.1” ذکر می شود). این قالب ابتدا صدای فراگیر را به همه شناساند و محبوب کرد. از Dolby Digital برای فعال کردن صدای فراگیر در اکثر کنسول های بازی ویدیویی و لب تاب ها استفاده می شود.

Dolby Digital Plus (همچنین به عنوان E-AC-3 نیز شناخته می شود) یک کدک صوتی بر اساس Dolby Digital است، اما پیشرفته تر است. این از داده های اطلاعاتی تا حداکثر 6 مگابیت در ثانیه پشتیبانی می کند که نسبت به حداکثر 640 کیلوبیت در ثانیه Dolby Digital افزایش چشمگیری می یابد.

Dolby Digital Live یک فناوری رمزگذاری سخت افزاری در زمان واقعی (real-time) برای رسانه های تعاملی مانند کنسول بازی های ویدیویی است. هر سیگنال صوتی را در رایانه شخصی یا کنسول بازی به فرمت 5.1 کانال Dolby Digital تبدیل کرده و از طریق یک کابل SPDIF (کابل نوری: مخصوص انتقال صدای دیجیتال) منتقل می کند. فناوری مشابه رقیب خود از شرکت DTS یعنی DTS Connect.

Atmos Dolby جدیدترین فناوری صدای فراگیر شرکت DOLBY است که ابتدا در سال 2012 توسعه داده شده است. بلندگوها در امتداد دیوارها (در همه قسمتها) و حتی پشت صفحه قرار گرفته اند ، اما نکته مهم در مورد Atmos این است که می توانید بلندگوها را در سقف(ارتفاع بالا) نیز نصب کرد، که مخاطب را در یک گنبد صدا قرار میدهد. حداکثر 400 بلندگو می تواند در سینماهای برتر Dolby Atmos استفاده شود، اما در یک محیط داخلی بعید است بدلیل محدود بودن فضای اتاق یا فرد تمایلی به چنین سیستم را داشته باشد.

در زیر یک سیستم 9.1.4 رامشاهده خواهید کرد مربوط به ساندبار Q950T که از فناوری دالبی اتموس  و DTS:X  نیز پشتیبانی میکند.

DTS

مخفف ( Digital Theater Sound) ، این هم قالب صدای فراگیر چند کاناله است. DTS  Inc (در اصل Digital Theater Systems) یک شرکت آمریکایی است که فناوری های صوتی چند کاناله را برای فیلم و ویدئو تولید می کند. این شرکت مستقر در کالاباساس، کالیفرنیا  فناوری DTS خود را در سال 1993 به عنوان رقیبی با کیفیت بالاتر با آزمایشگاه های دالبی معرفی کرد و از تکنیک رمزگذاری صوتی خود در فیلم پارک ژوراسیک (1993) استفاده کرد. DTS فناوری های خود را به تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی مصرفی (از جمله در تلویزیونها) عرضه میکند.

DTS Virtual: X از تکنیک های اختصاصی پردازش صدا در داخل ساندبار یا بلندگوهای داخلی تلویزیون است که، برای ایجاد صدای سه بعدی استفاده میشود. بلندگوها طوری طراحی شده اند که حتی احساس میکنید صدا از بالا سر هم شنیده میشود. نتیجه شنیدن یک صدای سه بعدی بدون نیاز داشتن به بلندگوهای اضافی است. بنابراین اگر فضای کافی برای بلندگوهای اضافی یا به هر دلیلی نمی خواهید برای سینما خانگی هزینه صرف کنید، پشتیبانی تلویزیون از این فرمت صوتی می تواند عالی باشد.

DTS: X، مانند Dolby Atmos ، دسته ای از کدک های صوتی است، که برای ذخیره و انتقال داده های صوتی ضبط شده استفاده می شود. DTS: X هیچ بستر سیستم صوتی مشخصی ندارد، به این معنی که تقریباً در هر ترکیبی از بلندگوها قابل اجرا است.  DTS: X یک فرمت صدای فراگیر نسل جدید است که برای رقابت با Dolby Atmos طراحی شده است.

تعداد کانال صوتی (Number of audio channels)

میتوان گفت که پاشنه آشیل هر تلویزیونی، سیستم صوتی داخلی آن است، خصوصا که در تلویزیونهای 2020 طراحی نازک و کم حاشه جز ویژگیهای ممتاز یک تلویزیون به شمار میرود. به همین دلیل فضای کافی برای جاگذاری بلندگوهای بزرگ و باکیفیت نمیباشد. لازم به ذکر است تلویزیونها رده بالا تا حدودی زیادی کیفیت سیستم صوتی خود را تقویت کرده اند ولی به دلایل گفته شده هنوز به نسبت کیفیت تصویری که ارئه میکنند بهترین نیستند. برای جبران این ضعف سیستم صوتی، ناچار به خرید اسپیکرهای جانبی همچون سینما خانگی مناسب میباشید. در تلویزیونهای پایین رده معمولا دارای 2.0 کانال (اسپیکر) و تلویزیونهای بالارده تر به ترتیب 2.1 تا 4.2.2 متغیر میباشند.

• عدد اول مربوط به تعداد اسپیکر میباشد. 2.0
• عدد دوم در صورت وجود مربوط به تعداد ساب ووفر می باشد (اسپیکر مخصوص تولید صدای بم) 2.1
• عدد سوم که در تلویزیونهای بالارده به آن برخورد میکنیم مربوط به اسپیکرهایی میباشد که با زاویه خاصی رو به سقف خانه یا محیط کار میباشد، که با برخورد به سقف و بازتاب آن طوری شنوده احساس میکند که انگار صدا از بالا سر می آید. 4.1.2 البته بعضی از اسپیکرها هم میتوان در سقف جاگذاری شود.
• شما برای شنیدن یک صدای فراگیر و سه بعدی باکیفیت حداقل به یک سیستم 5.1 (5 اسپیکر و 1 عدد ووفر) نیازمندید.

یک سیستم 7.1.4 از بلندگوها میتواند تجربه ای خارقالعاده ای را ارئه دهد

خلاصه و نتیجه گیری

همانطور که میدانیم بیشتر فایلها اعم از صوتی و تصویری از دستگاههای پخش (گیرنده دیجیتالی – رسیور و…) به صورت کدهایی مخصوص (رمزنگاری شده) به تلویزیون منتقل میشوند، در این قسمت هر تلویزیونی که بتواند هر اندازه بیشتر این کدها را شناسایی و پخش کند به نوعی در زمینه صوتی تواناتر میباشد. به عنوان مثال شرکت های فیلم برداری با فرمت دالبی اتموس صدای فیلم را رمزگذاری میکنند و تلویزیونی که از فناوری دالبی اتموس پشتیبانی کند میتواند فایل رمزگذاری شده را پخش کند، هرچند برای شنیدن هرچه بهتر آن مجبور به استفاده از سینما خانگی مخصوص میباشید. به طور کلی می توان سیستم صوتی تلویزیون را در 3 بخش کلی(پشتیبانی از انواع: 1- فرمت صوتی  2- صدای فراگیر 3- تعداد بلندگوهای داخلی) تقسیم بندی کرد.

در قسمت پخش انواع فرمت صوتی، میتوان گفت که تمام تلویزیون ها از فرمتهای صوتی اصلی پشتیبانی میکنند و در این قسمت تفاوت محسوسی بین تلویزیون های بالا رده و پایین رده مشاهده نمیشود.

در بخش صدای فراگیر، همانطور که گفته شد 2 شرکت DOLBY و DTS در این زمینه فعالیت دارند و میتوانند هر کدام سیستم رمزگذاری صوتی خود را دارند. هرتلویزیونی بسته به رده خود یکی از فناوریهای این دو شرکت استفاده میکند(در تلویزیونهای بالا رده از DTS: X یا Dolby Atmos استفاده میکنند). بیشترین تفاوت این دو برند مربوط به میزان فشرده سازی فایلهای صوتی میباشد، که این اندازه در دالبی بیشتر از DTS میباشد یعنی فایل صوتی نهایی که با فناوری دالبی ضبط شده باشد کم حجم تر است. از نظر تئوری هم هر فایلی که بیشتر فشرده شده باشد و میتواند حجم و کیفیت کمتری نسبت به همان فایل با میزان فشرده سازی کمتر داشته باشد. اما این باعث نمی شود DTS: X کاملاً بهتر باشد. در تست های صوتی، شناسایی تفاوت این دو تقریبا غیر ممکن است. کاربران Dolby Atmos می توانند صدای سازگار را از Netflix ، Amazon Prime Video ، iTunes ، Vudu و اکثر نسخه های Blu-Ray دریافت کنند. از طرف دیگر ، DTS: X فقط در نسخه های مشخصی ارائه می شود.

تعداد کانال (بلندگو) و میزان خروجی صدت در تلویزیونها بسیار متنوع میباشد، به طوریکه از تلویزیون 2 کاناله با خروجی صدا 14 وات تا تلویزیون پرچمدار با 4.2.2 کانال صوتی و70 وات خروجی صدا. در اینجا هر اندازه تعداد بلندگوها(کانال صوتی) و خروجی صدا بیشتر باشد، کیفیت صدا نیز افزایش پیدا میکند. به علاوه اگر خواهان استفاده از حداکثری فناوریهای صوتی موجود در تلویزیون خود یا خواهان تجربه صونی بینظیری هستید باید از یک سیستم خانگی مناسب استفاده کنید.